3DROGA.PL

Portal 3droga.pl

Portal Nacjonalistyczny

Kamil Królik Antończak: Rolão Preto. Ponad lewicą i prawicą

Rolão Preto

Życie Francisco Rolão Preto opowiada historię człowieka o mocnych przekonaniach, który zawsze sprzeciwiał się Salazarowi i dążył do innej polityki, niż dyktatura wojskowa ustanowiona w Portugalii w 1926 roku.

Na świat przyszedł w portugalskiej wiosce Gavião w prowincji Beira Baixa 12 lutego 1896 roku, jako syn António Adolfo Sanchesa Rolão Preto i Marii Rity Gaspar de Barcelos. Pochodził z rodziny o tradycjach lewicowych (jego pradziadek, deputowany do Konstytuanty w 1836 roku, był jakobinem i masonem), ale sam, już jako licealista, wyznawał idee rojalistyczne, zaczynając wcześnie swoją karierę polityczną. Naukę przerywa w 1911 roku i wyjeżdża do Galicji w Hiszpanii, aby wstąpić do zorganizowanych w Galicji monarchicznych sił oporu dowodzonych przez Henrique de Paiva Couceiro, które bez powodzenia próbowały obalić Pierwszą Republikę Portugalską.

Po klęsce i prześladowaniach monarchistycznych rebeliantów młody Rolão Preto został zmuszony do schronienia się w Belgii. Na ziemiach belgijskich został sekretarzem Alma Portuguesa, czasopisma wydawanego w tym kraju i postrzeganego jako pierwszy organ integralizmu. Jeszcze z dala od Portugalii wznowił studia i wkrótce wstąpił na uniwersytet katolicki w Louvain. Studia na kierunku prawniczym ukończył jednak na Uniwerstecie w Tuluzie, emigrując do Francji, gdy wybuchła I wojna światowa, a Belgię zajęły Niemcy. Podczas swojego pobytu we Francji Preto regularnie odwiedzał paryską siedzibę Action Française, głównego ruchu francuskiej radykalnej prawicy, gdzie poznał mistrzów lokalnej prawicy: M. Barrèsa, Ch. Maurrasa, L. Daudeta i J. Bainville’a.

To właśnie Maurras reprezentował pierwszy znaczący wpływ polityczny i intelektualny w życiu Rolão Preto. Jednak już dziesięć lat później wydawało się, że jego podziw dla Maurrasa osłabł na rzecz Georgesa Eugène Sorela, francuskiego teoretyka rewolucyjnego syndykalizmu. Sorel, mimo że był politykiem sprzymierzonym ze skrajną lewicą, przez pewien czas flirtował z monarchistyczną skrajną prawicą Maurrasa. Jego główny wkład w myślenie Rolão Preto polegał na wykorzystaniu mitu politycznego jako siły napędowej w społeczeństwie; jego funkcją byłoby mobilizowanie i popychanie mas do bezpośredniej akcji.

Amnestionowany, w 1917 powrócił do Portugalii i rozpoczął pracę w redakcji integralistycznego dziennika „A Monarquia”, a po aresztowaniu Hipólita Raposa za kierowniczy udział w powstaniu tzw. Monarchii Północnej został jego dyrektorem.

Już w tym czasie można dostrzec jedną z najbardziej uderzających cech jego osobowości politycznej, która odnosiła się do jego rosnącego zaangażowania w sprawy społeczne, tak zwany „obszar społeczny” Integralismo Lusitano . I w przeciwieństwie do António Sardinha czołowego ideologa Integralizmu luzytańskiego był znacznie bardziej „oddany” działaniom politycznym, niż zwykłej interwencji ideologicznej i kulturowej.

Od 1922 był członkiem Centralnego Zarządu Integralizmu Luzytańskiego zespołu redakcyjnego jego organu teoretycznego „A Nação Portuguesa”. To czas, kiedy Rolão Preto zaczął popierać faszyzm, gdy ten przezwyciężył swój początkowy zamęt ideologiczny, stając się siłą polityczną i wyborczą. Zafascynowany „marszem na Rzym” oraz dynamiką faszyzmu zaczął oddalać się od tradycjonalistycznego integralizmu, koncentrując wysiłki na stworzeniu ruchu związkowego, pozostając co prawda zdecydowanym zwolennikiem integralizmu, czy to z powodów ideologicznych, czy też dlatego, że wątpił w siłę tych nowych ruchów. Na przykład w 1923 roku Rolão Preto nie przyjął zaproszenia João de Castro Osório, by stanąć na czele nowo utworzonego „Nacionalismo Lusitano”, uważanego za pierwszą próbę stworzenia ruchu faszystowskiego poza orbitą IL. Jednak brak bardziej stanowczych działań ze strony Integralistów po „Ruchu 28 maja 1926 r.”, który przesądził o upadku Pierwszej Republiki Portugalskiej i ustanowieniu Dyktatury Wojskowej (w 1933 r. Estado Novo), skończył się na zdystansowaniu Rolão Preto od integralizmu i ostatecznie w 1924 wykluczeniu z ruchu.

W 1930 roku Preto zorganizował uniwersytecką Ligę Narodową 28 Maja, głoszącą konieczność kontynuowania rozpoczętej cztery lata wcześniej Rewolucji Narodowej uznając siebie za jej obrońcę; ciosem dla jego planów było ustanowienie faktycznej dyktatury premiera Antónia de Oliveiry Salazara i utworzenie autorytarnego, korporacyjnego Nowego Państwa. W odpowiedzi na to, 15 lutego 1933, Preto, przy współpracy Alberta hr. de Monsaraza, jako sekretarza generalnego, oraz innych b. integralistów, proklamował utworzenie Ruchu Narodowo-Syndykalistycznego (Movimento Nacional-Sindicalista) oraz dziennika „A Revolução”. Rolão Preto, który uważał się za największą osobowość polityczną i intelektualną tamtych czasów, próbował połączyć prace Sorela i Geogesa Valoisa francuskiego narodowego syndykalisty, aby odpowiedzieć na rosnące żądania klasy robotniczej i rewolucyjne zagrożenie. Program MNS zakładał budowę Integralnego Państwa Syndykalistycznego, opartego zatem na syndykatach „poziomych”, tj. zrzeszających pracowników, a nie na branżowych korporacjach „pionowych”, jak Nowe Państwo; definiował się jako prorodzinny, municypalistyczny, regionalistyczny, syndykalistyczny, reprezentacyjny, autorytarny, nacjonalistyczny i rewolucyjny, głosząc „rewolucję permanentną, która nigdy się nie kończy”; w przeciwieństwie do integralizmu nie chciał już określać się jako „prawica”, głosząc, że nie jest ani prawicowy, ani lewicowy, co oznacza, że jest „ponad” (Adelante!) lewicą i prawicą; nie rezygnował z monarchizmu, lecz propagował „monarchię syndykalistyczną” z królem jako najwyższym szefem wszystkich związków zawodowych; państwo Salazara odrzucał z kolei z tego powodu, że nie chce zastępować „tyranii kapitalizmu nad Państwem tyranią Państwa nad kapitalistą.”

Nazwisko Rolão Preto było coraz bardziej szanowane, a określanie go mianem „wodza” szybko stało się powszechne w ówczesnych drukach i przemówieniach. Jego przemówienia wykorzystywały proste formuły i zawsze były ogniste, wzywając wszystkich do przyłączenia się do nacjonalistycznej rewolucji, którą wierzył, że reprezentuje.

Ruch narodowo-syndykalistyczny był znany pod nazwą błękitnych koszul (Camisas Azuis), których używali jako munduru z białą opaską z czerwonym krzyżem św. Andrzeja na ramieniu; ruch rozwijał się dynamicznie i w styczniu 1933 roku liczba jego aktywistów sięgnęła 50 000 osób; choć MNS uważany jest za portugalską odmianę faszyzmu i nazizmu, Preto odrzucał tę supozycję, wskazując, że reżimy Mussoliniego i Hitlera są totalitaryzmami i państwami „cezarystycznymi”, podczas gdy narodowy syndykalizm ma fundamenty chrześcijańskie, wspólnotowe i personalistyczne. Silnie związkowy, chciał skorporatyzować reprezentację polityczną w Portugalii , sprzeciwiając się komunizmowi i kapitalizmowi, salazarowskiej tezie „wszystko dla narodu, nic przeciwko narodowi”, Preto przeciwstawiał antytezę: „wszystko dla człowieka, nic przeciwko człowiekowi” (Tudo pelo homem, nada contra o homem).

Działacze MNS organizowali umundurowane wiece, podczas których używali modnego wówczas w organizacjach nacjonalistycznych salutu rzymskiego, zyskując silne poparcie na uniwersytetach i wśród młodszych oficerów armii portugalskiej. Chęć przyciągnięcia młodych ludzi do swoich szeregów skłoniła ich do zorganizowania Corpo de Escoteiros de Portugal , stowarzyszenia skautowego, które jednak nie przetrwało zbyt długo.

Podczas swojego wystąpienia w São Carlos 16 czerwca 1933 Rolão Preto wygłosił antysalazarowskie przemówienie. Krytykował rodzące się Estado Novo za ustanowienie jednej partii i przekonanie, że nie zrobiła wystarczająco dużo dla związkowców. Z powodu tego wydarzenia narodowo-syndykalistyczna gazeta „Rewolucja” została zawieszona 24 lipca 1933 r.

Co więcej, w wyniku tego problemu MNS podzieliło się na dwa fronty, pierwszy i najliczniejszy zdecydował się poprzeć António Salazara i przystąpić do „Unii Narodowej”, a drugi, na czele z Rolão Preto i Alberto Monsarazem, bronił ideologicznej i politycznej niezależności od salazaryzmu. Rok później Rolão Preto po raz ostatni próbował zaapelować do prezydenta republiki gen. Carmony. Preto próbował nakłonić go do zdymisjonowania Salazara, likwidacji Unii Narodowej oraz zastąpienia korporacjonizmu syndykalizmem; wobec braku pożądanej reakcji, 10 lipca MNS podjął próbę puczu, po którego stłumieniu Preto został aresztowany 14 lipca 1934 r. I ponownie zesłany na wygnanie. W Hiszpanii Rolão Preto został poinformowany, że MNS został zdelegalizowany 29 lipca, a cała działalność organizacji zakazana przez samego Salazara. Część narodowych syndykalistów zgodziła się wówczas przyłączyć do Nowego Państwa, a jeden z nich, Luís Cabral de Moncada został z czasem nawet głównym teoretykiem konstytucjonalizmu salazarowskiego; nieprzejednany Preto zamieszkał w Madrycie w domu José Antonia Prima de Rivery.

Opisywał, że pierwsze wrażenia były bardzo pozytywne; hiszpański przywódca był symboliczną i rewolucyjną postacią, „rzadką i dziwną”, która łączyła w sobie elegancję, śmiałość i życzliwość. Człowieka, który zawsze z uwagą i ciekawością słuchał idei zdolnych do rozbudzenia w nim „uczuć bez precedensu.”

Panowie darzyli się sympatią do tego stopnia, że Rolão Preto uczestniczył w pisaniu programu „Falange Española”, stając się propagandystą Falangistów. Na przeszkodzie pełnej współpracy obu ruchów stały jednak pretensje portugalskich syndykalistów do aneksji Galicji hiszpańskiej. W 1935 roku wrócił do Portugalii, ale wkrótce po powrocie i dzięki kontrowersyjnemu temperamentowi był już uwikłany w problemy z Salazarem. Wydarzeniem, o którym mowa, był epizod, który w prasie portugalskiej stał się znany jako „przewrót narodowo-syndykalistyczny z 10 września 1935 r.”. Rolão Preto i inni członkowie MNS zostali oskarżeni o spisek przeciwko rządowi i współpracę z komunistami, która była jedynie posunięciem propagandowym i fantazją gazet.

Preto musiał znów udać się na emigrację do Hiszpanii, towarzysząc Falangistom w Hiszpańskiej Wojnie Domowej. W 1939 roku Salazar ponownie odwołał banicję Preto i nakłaniał go do pojednania, proponując mu różne stanowiska, takie jak funkcja administratora kolonii afrykańskich czy ambasadora przy Stolicy Apostolskiej, lecz Preto odrzucał wszystkie propozycje. Po powrocie do Portugalii wznowił działalność polityczną, ponownie publikując serię kontrowersyjnych artykułów w obronie włoskiego faszyzmu. Intelektualista został jednak pokonany przez reżim salazarowski, a jego zwolennicy w niebieskich koszulach zostali całkowicie unicestwieni, więc zaczął wiązać swoje nadzieje z wojną i osią Berlin-Rzym. Aż do przełomu wojny Rolão Preto był całkowicie w zgodzie z antysalazarowskim faszyzmem. W 1945 r. zdystansował się od faszyzmu i przystąpił natomiast do Ruchu Jedności Demokratycznej (Movimento de Unidade Democrática; MUD), czyli koalicji całej opozycji antysalazarystowskiej (według nowej ordynacji opozycja mogła wystawić w wyborach tylko jedną, wspólną listę).

W tym samym roku opublikował także jedno ze swoich najważniejszych dzieł, „A Traição Boguesa”, w którym roztaczał wizję stworzenia warunków do zniszczenia „burżuazyjnego zła”, odpowiedzialnego według niego za zepsucie prawdziwie narodowych idei i systemów . Książka miała być wiernym portretem portugalskiej rzeczywistości w obliczu zgubnych działań wielkich mocarstw światowych, a także stanowić bezpośredni atak na Estado Novo, wykazując przekonanie, że Salazar nie jest w stanie ocalić portugalskiej dumy i tożsamości.

W 1951 roku poparł kandydaturę Quintão Meirelesa w wyborach prezydenckich przeciwko oficjalnemu kandydatowi Salazara. W 1953 roku wygłosił w Rádio Clube Português słynny wykład, który został potem wydany pod tytułem „Tudo pelo Homem Nada Contra o Homem”, w którym wezwał republikanów i monarchistów do walki o wolność w obliczu dyktatury narzuconej przez Estado Novo. Stwierdził, że: „każdy ma obowiązek ratowania Narodu”. W 1958 roku zdecydował się aktywnie uczestniczyć w propagandzie politycznej kandydata na prezydenta Humberto Delgado.

W 1970 roku, w towarzystwie innych intelektualistów, wznowił działalność monarchistyczną, uruchamiając kolekcję „Biblioteka Myśli Politycznej”, która miała również integrować „Konwergencję Monarchiczną”, organizację monarchistyczną zrzeszającą kilka podobnych ruchów. W 1974 objął przewodnictwo Dyrektoriatu i Kongresu Monarchicznej Partii Ludowej.

Trzy lata później, 18 grudnia 1977 roku zmarł w stolicy Portugalii.

Oprawa graficzna: Resistance Arts

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *