Jakub Nowak: ABC Bliskiego Wschodu
Od Redakcji: Ostatnimi czasy coraz częściej nie tylko u nacjonalistów ale także w szerszym dyskursie publicznym pojawia się kwestia Bliskiego Wschodu. Z uwagi na to, że jest to szczególnie skomplikowany i zawiły region świata to dyskusja o nim bez uprzedniego merytorycznego przygotowania może się okazać po prostu niemożliwa. Dlatego dziś przedstawiamy wam tekst autorstwa Jakuba Nowaka, który może stanowić znakomity wstęp do dyskusji w tamtejszych realiach. Zapraszamy do lektury ABC Bliskiego Wschodu!
NAJWAŻNIEJSZE LUDY:
Ludy Tureckie– głównym narodem w tej grupie są oczywiście Turcy, oprócz nich są to na przykład: Azerowie, Kazachowie czy Uzbecy. Na Bliskim Wschodzie w większości wyznają oni Islam, choć mają do niego bardzo liberalne podejście i oczywiście zamieszkują przede wszystkim Turcję i jej okolice.
Ludy irańskie – głównym narodem należącym do tej grupy są Persowie, pochodzący od samych Ariów. Zamieszkują oni przede wszystkim Iran. Wyznają głównie Islam, choć z uwagi na zaszłości historyczne są oni
w większości szyitami, choć w o wiele mniejszym stopniu znajdą się wśród nich także sunnici. Innymi religiami wyznawanymi przez Persów są zaratusztrianizm (jest to jedna z najstarszych religii monoteistycznych i wywodzi się ona od pierwotnych wierzeń ludów indoeuropejskich żyjących wówczas na terenie północnego Iranu)
i chrześcijaństwo.
Bardzo często Europejczycy całkowicie mylnie utożsamiają te ludy z Arabami. W ramach ciekawostki warto wspomnieć, że dla nich samych takie porównanie stanowi dużą obrazę, gdyż przedstawiciele tych ludów są bardzo czuli na punkcie manifestowania własnej kultury i swojej odrębności.
Arabowie – najliczniejszy lud na Bliskim Wschodzie, wyznają w większości islam sunnicki, ale również praktykują wersję szyicką czy chrześcijaństwo. Zamieszkują większość państw Bliskiego Wschodu, np. Irak, Liban, Arabię Saudyjską, Jordania, Egipt, Syria, Kuwejt, Katar, Palestyna.
Kurdowie– lud pochodzenia indoeuropejskiego, zamieszkują oni część Turcji (gdzie są silnie represjonowani), Iranu, Iraku i Syrii i w większości przypadków pragną oni utworzenia własnego państwa, co nie jest na rękę przywódcom państw w których się znajdują. Głównie są to sunnici, zdarzają się wśród nich także jazydzi
i chrześcijanie. Ze względu na swoje położenie i przejawianą chęć utworzenia własnego państwa, Kurdowie stanowią iskrę zapalną wielu konfliktów.
Żydzi-mieszkają w Izraelu i Palestynie, wyznają judaizm w różnych odłamach i w różnych stopniach radykalizacji.
Ludy zamieszkujące Bliski Wschód różnią się wyglądem, pochodzeniem, zwyczajami między sobą, a często większy wpływ na świadomość i identyfikację ma religia i narodowość.
NAJWAŻNIEJSZE RELIGIE:
Nie będę opisywać ich zagadnień teologicznych, tylko skupię się na tych różnicach, które mogą być dla nas istotne dla zrozumienia konfliktów mających miejsce na Bliskim Wschodzie i mogą pomóc obalić część mitów na ich temat.
Islam – jest on jeszcze bardziej podzielony i zróżnicowany niż chrześcijaństwo, dlatego przy jego opisie należy zwracać uwagę nie na całość lecz na jego poszczególne nurty/odłamy, które mają różne podejście do innych religii, traktowania kobiet (od zakazu prowadzenia aut wahhabizmie, czy nie noszenia żadnych zasłon na twarzy przez alawitki) itp. ; oraz trzeba rozróżnić samą relgię (islam)od ideologii (islamizmu), której celem już jest wprowadzenie państwa wyznaniowego z prawem szariatu (prawo oparte na islamie), które ingeruje w wiele dziedzin życia.
I tu też nie ma jednego schematu -np. w jednych krajach gdzie szariat jest zakazana jest konwersja z islamu, posiadanie Biblii, a w drugich chrześcijanie moją zagwarantowane konstytucyjnie swoje prawa, a konwersja na chrześcijaństwo jest akceptowana, gdyż uważa się, że nie było przy tym odejścia od zasad islamu. O ile w naszej kulturze promowanie islamizmu powinno się spotkać z właściwą reakcją, to w państwach islamskich jest czymś naturalnym, wiążącym się z przyzwoleniem tamtejszych społeczeństw.
Kluczowe nurty islamu na Bliskim Wschodzie:
Wahhabizm i salafizm – oba są nurtami fundamentalizmu islamskiego, najbardziej skrajne, ich wyznawcy nie tolerują innych religii i bardziej liberalnych form islamu. Przedstawiciele występują głównie w Arabii Saudyjskiej i innych naftowych potęgach, które utrzymują dobre stosunki z USA. To właśnie te kraje destabilizują sytuację
w regionie, walcząc z świeckimi krajami (np. z Syrią), czy dokonując eksterminacji chrześcijan np. w Iraku.
Sunnici– islamscy tradycjonaliści, w zależności od sytuacji i położenia, są mniej lub bardziej pokojowi wobec innowierców. Są najliczniejszą grupą muzułmanów. W ramach kolejnej ciekawostki warto wspomnieć, że Polscy Tatarzy wyznają Islam w wersji sunnickiej.
Szyici– są bardziej liberalnymi muzułmanami niż sunnici, jak już pisałem wcześniej zamieszkują oni głównie Iran, oraz np. Irak czy Liban. Często się zdarza, że są oni zmuszeni do walki z radykalnymi islamistami.
Alawizm – jedna z najbardziej liberalnych form islamu. Alawici zamieszkują głównie Syrię. Przez fundamentalistów islamskich są uważani za niewiernych.
Jak widać, nie można opisywać i oceniać Islamu jako całość, gdyż w zależności od przynależności do konkretnego odłamu, muzułmanie mogą stać się naszymi sojusznikami, bądź wrogami.
Na Bliskim Wschodzie występuję również sporo chrześcijan, jednak ich populacja ciągle spada, dzieje się tak głównie przez prześladowania ze strony fundamentalistów islamskich, otrzymujących wsparcie od bogatych szejków, USA/Izraela, które to są odpowiedzialne za powstanie większości obecnych konfliktów w rejonie.
WAŻNIEJSZE PAŃSTWA:
Iran– zamieszkany głównie przez Persów-szyitów. Mimo że jest republiką islamską, to inne wyznania mają tam zapewnione konstytucyjnie miejsca w parlamencie, choć pojawiają się co jakiś czas też głosy, że mimo wszystko bywają one prześladowane. Iran prowadzi własny program jądrowy. Na arenie międzynarodowej przeciwstawia się polityce USA i Izraela, a współpracuje z Syrią, Wenezuelą, czy Białorusią. Ma duże zasoby ropy i gazu ziemnego.
Liban– przykład państwa, który pokazuje, że pokojowa egzystencja muzułmanów i chrześcijan jest możliwa. W tym kraje szczególną uwagę należy zwrócić na Hezbollah- szyicką „Partię Boga”, która ma własne „państwo w państwie” – zapewnia ochronę terytorialną (na południu Libanu), prowadzi szpitale, kliniki i szkoły. Hezbollah wspiera Palestyńczyków i mimo tego że chce on ustanowienia republiki islamskiej w Libanie, to jego władze bardzo życzliwie odnoszą się do chrześcijan i wspierają Assada w wojnie w Syrii. Nie uznają natomiast państwa Izrael.
Syria– świeckie państwo na Bliskim Wschodzie, rządy sprawuje w niej prezydent Bashar al-Assad wywodzący się
z nacjonalistycznej partii Baas (która również występuje w innych państwach arabskich). Syria prowadzi obecnie wojnę z wszelkimi islamistami (ISIS, FSA, al-Kaida i inni, wspierani przez zachód i wahhabistów z Arabii Saudyjskiej), którzy destabilizują ten kraj.
Izrael i Palestyna – W wielkim skrócie- Izrael okupuje palestyńskie tereny, regularnie przeprowadzając przeciw Palestyńczykom akcje zbrojne, w których giną setki cywili. Palestyńczycy to w większości muzułmanie ale wśród nich żyje 200 tys. Chrześcijan, którzy w pełni popierają Władze Palestyńskie. Główne siły polityczne w Palestynie to świecki i bardziej ugodowy al-Fatah oraz islamski Hamas, który nie zamierza iść na ustępstwa i nie uznaje Izraela.
Arabia Saudyjska, Bahrajn, Kuwejt, Oman, Katar i Zjednoczone Emiraty Arabskie (Kraje zatoki Perskiej)– sojusznicy USA i za razem przeciwnicy szyickiego Iranu i Syrii. Panuje tam wahhabizm/sunizm i wspierają oni islamskich fundamentalistów i terrorystów.
Państwo Islamskie (ISIS) – twór islamistyczny i terrorystyczny, walczący na terytorium Iraku i Syrii, który wyewoluował z al-Kaidy. Początkowo jako terroryści byli wspierani przez USA i „państwa Zatoki Perskiej. Niosą zbrojny dżihad wzdłuż i wszerz, dokonując eksterminacji niewiernych.
Turcja– świeckie państwo, prowadzi swoja politykę – jest sojusznikiem USA, ale czasem potępi zbrodnie Izraela,
w konflikcie syryjskim Turcja występuje przeciwko Assadowi i zapewnia wsparcie rebeliantom walczącym z legalnym rządem syryjskim.
Jak widać, sytuacja na Bliskim Wschodzie jest bardzo skomplikowana. Możemy tam znaleźć państwa bogate w zasoby naturalne, które mogą być naszymi sojusznikami (Iran, Syria), partie, które swoim działaniem mogą nas inspirować (Hezbollah), czy znaleźć w Palestynie ludzi, którzy są w stanie nam pokazać jak należy walczyć z syjonizmem. W większości przypadków islamski fundamentalizm i terroryzm pojawiają się jako produkt ingerencji państw ościennych(lub zachodnich), a sztucznie wywoływane konflikty zwiększają skalę migracji tamtejszej ludności do Europy.