OLEKSANDR ANTONENKO: BITWA WARSZAWSKA – ZWYCIĘSTWO EUROPY ZACHODNIEJ KOSZTEM EUROPY WSCHODNIEJ?

15 sierpnia tradycyjnie obchodzony jest jako dzień Wojska Polskiego na cześć zwycięstwa połączonej armii polsko-ukraińskiej nad bolszewikami. Podczas „Cudu nad Wisłą” polskie wojska pokonały kilka armii bolszewickich i przystąpiły do kontrofensywy, wypychając Czerwonych z zachodniej Ukrainy i Białorusi.
Ukraińcy bezpośrednio wyróżnili się w działaniach wojennych, w szczególności Piechota Morska Ukraińskiej Republiki Ludowej pod dowództwem ministra Bilińskiego, która osobiście brała udział w walkach, oraz 6 Dywizja Sicz generała pułkownika Marka Bezruchki, która odegrała decydującą rolę w Obronie Zamościa, pokonując wojska słynnego generała Budionego. Jak zanotował w swoich wspomnieniach generał kapral Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej Mychajło Sadowski:
Ochrona Zachodu przed śmiertelnym niebezpieczeństwem i ochrona jego bezcennych skarbów przed terrorem i ruiną bolszewizmu – tak jak wcześniej w poprzednich czasach historycznych trzeba było chronić je przed zgubą Tatarów – przypadło najbliższym sąsiadom Moskwy – Ukrainie i Polsce (…).

Trudno przecenić także geopolityczne znaczenie tej bitwy: dzięki niej na wschodzie powstała niepodległa Polska – „ludzka tarcza” Europy przeciwko bolszewizmowi, która uniemożliwiła Czerwonym połączenie sił z ich sojusznikami w Bawarii i spartakusowcami Liebknechta i Róży Luksemburg. Marzenie o światowej rewolucji, która „przejmie trupa białej Polski” zostało zniszczone pod uderzeniami polsko-ukraińskich bagnetów. Brytyjski polityk i pisarz, Edgar Vincent D’Abernon, uznał bitwę warszawską za 18. najważniejszą bitwę w historii świata, rozszerzając słynną listę Edwarda Sheparda Creasy’ego 15. najważniejszych bitew.

Niewątpliwie jest to heroiczna karta w militarnej historii obu państw, ale jest jedno wielkie „ale” – w efekcie, po odmowie dopuszczenia Dyrektoriatu UNR do rokowań w Rydze, II Rzeczpospolita podpisała rozejm z Czerwonymi, zostawiając armię UNR samej sobie. Po odwrocie do Zbrucza armia ukraińska była „internowana” w obozach właściwie jako jeńcy, gdzie doznawali różnych upokorzeń i powoli umierali z braku lekarstw i prowiantu.

Konsekwntnie, brak wspólnego stanowiska Polski i armii ukraińskiej i rozpad sojuszu stał się jedną z przyczyn wrogości między dwoma narodami w ciągu następnych 25 lat, czego dalszym efektem były zamachy OUN. Separatyzm, proponowany zarówno przez ukraińskich nacjonalistów jak i polską endecję pogłębiał różnice między obydwoma narodami. Kulminacją rosnącej przepaści między Polakami a Ukraińcami była rzeź wołyńska.

Dzisiejszy Prezydent RP Andrzej Duda wykazuje się zarówno polityczną dalekowzrocznością, ale i chrześcijańską pokorą i łagodnością, uświadamiając sobie wraz ze społeczeństwem polskim potrzebę dialogu i pojednania między Polakami i Ukraińcami. Na przykład, wczoraj prezydent Duda odwiedził groby żołnierzy UNR, którzy zginęli za wolność obu narodów. Liczmy na podobne gesty ze strony obecnego ukraińskiego rządu. Mamy również nadzieję, że wybory do Sejmu i Senatu, które odbędą się w listopadzie, utrwalą ten pozytywny kurs polskiego rządu w przyszłości.