OLEKSANDR ANTONENKO: WACŁAW LIPIŃSKI. POLSKI Z KRWI – UKRAIŃSKI W POMYSŁACH

Za miejsce powstania ideologi trzeciopozycyjnej nie bez przyczyny uważa się Europę zachodnią a w szczególności Włochy. Jednak ukraińska myśl konserwatywna miała także ciekawego przedstawiciela, a mianowicie Wiaczesława (Wacława) Łypińskiego (1882-1931) – ideologa klasystokracji, ukraińskiego konserwatystę i monarchistę wywodzącego się z polskiej rodziny szlacheckiej Lipińskich, herbu Brodzyce.

Wacław urodził się w Zaturcach na Wołyniu (ówczesne Cesarstwo Rosyjskie) w rodzinie szlacheckiej wywodzącej się z Mazowsza. Wacław studiował w Żytomierzu, Łucku, Kijowie. To właśnie w Kijowie pod wpływem środowiska teatralnego i ruchu „hlopomani” młody człowiek wybrał tożsamość ukraińską, którą podtrzymywał podczas studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim (1903-1908). W 1917 roku, po odbyciu służby w cesarskiej armii Rosji, został jednym z założycieli Ukraińskiej Partii Demokratyczno-Chleborobniej, jako przeciwwaga dla całkowitego wpływu socjaldemokratów na życie nowo powstałego Państwa Ukraińskiego. W skład UPDC wchodziło wielu znanych ukraińskich konserwatystów i nacjonalistów, np. Mykoła Michnowski, Dmytro Doncow, bracia Szemety i inni. Po zamachu stanu Pawła Skoropadskiego został dyplomatą w Wiedniu, gdzie po klęsce rewolucji ukraińskiej założył Ukraiński Związek Chleborobów-Mężów Stanu. Po kłótni z Pawłem Skoropadskim stał się zwolennikiem Wilhelma-Franciszka von Habsburg-Lorraine – oficera Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych i syna jednego z kandydatów do tronu Polski – Karola Stefana, którego Ukraińcy nazywali „Wasyl Wysywany”, z którym założył małe, naładowane ideologicznie Bractwo Ukraińskich Klasokratów-monarchistów, hetmanistów. Zmarł w 1931 roku na gruźlicę w Austrii.

Jeśli chodzi o idee Łypińskiego, można go scharakteryzować jako konserwatywnego rewolucjonistę na ziemi kozackiej, prawosławnej Ukrainy. Uważał Hetmanat za legalną monarchię o dużych swobodach, tradycyjną formę rządów na Ukrainie, odrzucając zarówno liberalną demokrację, jak i dyktatury totalitarne. Był zwolennikiem nacjonalizmu, ale był też zagorzałym przeciwnikiem innego tradycjonalistycznego filozofa – Dmytra Doncowa, gdyż ich idee, choć w pewnym stopniu podobne, to jednak weszły w spór, gdyż Wacław – z pochodzenia Polak, był anty-szowinista, w przeciwieństwie do Doncowa (który, jak na ironię, miał niemieckie i włoskie korzenie), który przypominając Dmowskiego, opowiadał się za państwem monoetnicznym.
Łypinski był także zwolennikiem korporacyjnego modelu gospodarki, który opierałby się na małych i średnich właścicielach ziemskich – hliborobach (rolnikach), odtwarzając w ten sposób częściowo system trójkastowy w postaci Kozaków-Hliborobów-chłopców.
Wacław Łypyński jest ważnym aktorem ukraińskiej myśli konserwatywnej, a w ostatnich latach zainteresowanie jego postacią i ideami wzrosło wśród nacjonalistów, dlatego w moim artykule namawiam Polaków, aby zainteresowali się swoim rodakiem.