Israel Lira: Idea własności prywatnej w myśli Jose Primo de Rivery

Wielu teoretyków zawsze było podzielonych jak również traktowało motyw własności prywatnej w dwóch głównych postawach. Jedna postawa broniła motyw własności prywatnej, a druga postawa działała na korzyść jej obalenia. W pierwszej grupie możemy znaleźć liberałów i konserwatystów, którzy odnoszą się do problemu jako prawo absolutne i niepodważalne z idealistycznej (subiektywnej) strony (Varnagy, 2000:56-57). Jednakże ta liberalna wizja stworzyła wiele problemów na przestrzeni historii, co również było do przewidzenia. Z czasem gdy powstał pieniądz, powstała możliwość zdobycia nielimitowanej ilości własności prywatnej (Locke, II:36) bez pracy jako środka na zarobek, co stało się genezą nierówności na którą socjalizm był rozwiązaniem.

Socjalizm marksistowski, który miał wizję materialisytczną, uważał że własność sama w sobie jest nowoczesną instytucją burżuazyjną, które zasługuje na obalenie jako wyzysk:

…ostatecznym i najpełniejszym wyrazem tego reżimu produkcji i zawłaszczania tego, co zostało wyprodukowane, który opiera się na antagonizmie dwóch klas, na wyzysku jednych ludzi przez innych. (Marks, Engels, 1975: 50-55)

W jej imieniu libertariański socjalizm, inaczej zwany anarchizmem, głośno i wyraźnie oświadczył że własność była esencją kradzieży i sama w sobie nie była niczym więcej niż prawem Aubaine¹. Ałaściciel przypisuje sobie jedną rzecz, rozumiejąc ją jako rodzaj nieodłącznego hołdu dla własności, która może się przejawiać w formie dzierżawy, najmu, czynszu lub odsetek (Proudhon,1975:135-136).

Z drugiej strony mamy faszyzm, który również miał swoje rozważania dotyczące własności z aktualistycznego (obiektywnego) idealizmu, zaprzeczające wizjom, które liberalizm i socjalizm miał na jej temat, ale tak czy inaczej na końcu jej bronił:

Nic z socjalizmu, ponieważ reżim szanuje i sprawiaj że szanujesz czyjąś własność prywatną (…), ale również nic z obojętnego liberalizmu. (Mussolini, 1934)

Na około tych głębokich przemyśleń dołączyła czwarta szkoła przemyśleń, która z dala od wizji ścisłego bronienia albo zniesienia, zalecał podejście krytyczno-realistyczne. W niej – syndykalizm narodowy, który jest niewłaściwie zredukowany do zwykłej formy faszyzmu. Nic bardziej mylnego. Jak się przekonamy, wywodzi się on z myśli hiszpańskiego prawnika i polityka José Antonio Primo de Rivery (1903-1936).

Historia była niesprawiedliwa kreśląc sylwetkę José Antonio, założyciela Hiszpańskiej Falangi JONS, poprzez wydarzenia które skutkowały jego śmiercią, redukując jego myślenie do zwykłego rozdziału faszyzmu i „prawego skrzydła”. Po rewizji jego kompletnych dzieł widzimy, że w świetle otwartego powstawania faszyzmu, od którego on nie wachał się dystansować, i ustalenia współistotnych różnic pomiędzy jego własną narodową i syndykalną propozycją, co w wizji wyprzedzającej swoje czasy oznaczało odrzucenie obu stanowisk ze strony lewej i prawej:

Prawica to dążenie do utrzymania organizacji gospodarczej, nawet jeśli jest ona niesprawiedliwa, a lewica to w gruncie rzeczy pragnienie obalenia organizacji gospodarczej, nawet jeśli obalając ją, wiele dobrych rzeczy zostanie zmiecionych. (Primo de Rivera,1933:163);

i nawet oddalanie siebie od samego faszyzmu który był zakorzeniony jako trzecia pozycja pomiędzy Liberalizmem i Marksizmem:

Faszyzm panuje na świecie, a to (…) przynosi nam więcej szkody niż pożytku, ponieważ faszyzm ma szereg wypaczeń (…), których w ogóle nie chcemy brać na siebie. (Primo de Rivera,1934:301).

Idea własności jaką miał José Antonio, uratowała wiele aspektów głownego krytycyzmu Marksa, ale była bardziej dostrojona z Soreliańskim krytycyzmem rewolucyjnego syndykalizmu:

Dlatego właśnie musiał narodzić się socjalizm, a jego narodziny były sprawiedliwe (nie lekceważymy żadnej prawdy). Robotnicy musieli bronić się przed tym systemem (liberalnym systemem kapitalistycznym), który dawał im tylko obietnice praw, ale nie dbał o zapewnienie im sprawiedliwego życia. (Primo de Rivera,1970:457)

W związku z tym po krytyce liberalizmu i marksizmu nastąpiła krytyka faszyzmu, a tym samym jego koncepcje własności. Główne idee José Antonio w tym zakresie podsumowują własność jako projekcję i różnice pomiędzy włąsnością prywatną i kapitalizmem (albo własnością kapitalistyczną). José Antonio uważał że własność jest ustalona jako główna projekcja człowieka ponad wszelkie jego aspekty, to znaczy, jako elementarny atrybut człowieka. Dotychczas nie było różnicy w stosunku do wizji obronnej, jednakże kontynuując, kapitalizm zastepuje własność człowieka własnością kapitału, jako instrument techniczny ekonomicznej dominacj. W tym ostatnim sensie zbliża sie to do wizji socjalistycznej i rózni sie od wizji faszystowskiej. Aby wreszczcie nadać swój sens, który oddala się od nich wszystkich:

Kiedy mówi się o kapitalizmie, nie nawiązuje się do własności prywatnej; te dwie rzeczy nie tylko się od siebie różnią, ale można wręcz powiedzieć, że są sobie przeciwstawne. Jednym z efektów kapitalizmu było niemal całkowite unicestwienie własności prywatnej w jej tradycyjnych formach. (Primo de Rivera,1970:657).

Jeżeli chodzi o tradycyjne formy własności, José Antonio rozumie wspomniany bezpośredni związek pomiędzy człowiekiem a jego rzeczami (własność rzemieślnika, drobnego wytwórcy, drobnego kupca). Z kolei kiedy kapitalizm jest udoskonalany, staje sie on bardziej nieosobisty i kończy w abstrakcji,
staje się genezą wszystkich problemów związanych z kapitalizmem (nieograniczona akumulacja kapitału, proletaryzacja i bezrobocie).

Z tych powodów dla José Antonio własność prywatna nie ma nic wspólnego z kapitalistyczną własnością:

Praca jest ludzką funkcją, tak jak własność jest ludzkim atrybutem. Ale własność nie jest kapitałem: kapitał jest instrumentem ekonomicznym, a jako instrument musi służyć całości ekonomicznej, a nie czyjemuś osobistemu dobrobytowi. (Primo de Rivera.1970:754).

Według powyższego, własność kapitalistyczna jest dokładnym przeciwieństwem własności prywatnej, jako że wykorzystuje kapitał nie jako instrument służący produkcji, ale jako techniczny instrument ekonomicznej dominacji, która osiąga kategorię podstawowego czynnika produkcji z jego rzekomymi prawami które wznoszą go ponad prawo pracy (Garrido,2005:3).

Przypisy:

¹[Przypis redakcji portalu 3droga.pl] W starych francuskich zwyczajach aubaine (francuska wymowa: [obɛn], windfall) było pierwotnie feudalnym prawem regulującym dziedziczenie dóbr po cudzoziemcu, który zmarł w kraju, w którym nie był naturalizowany. Słowo to pochodzi od aubain, cudzoziemiec, które Gilles Ménage wywodzi dalej z łacińskiego alibi natus; Jacques Cujas wywodzi się z advena; i du Cange z albanus, Szkot lub Irlandczyk, z tego powodu, że byli to dawni podróżnicy mieszkający za granicą. Za: https://en.wikipedia.org/wiki/Aubaine

Bibliografia:

VÁRNAGY, Tomás. (2000). «The political thinking of John Locke and the emergence of liberalism». In: The modern political philosophy from Hobbes to Marx. CLACSO, Latin-American Council of Social Sciences.

LOCKE, John. (1991). «Two essays about civil government». Editorial Espasa.

MARX, Karl & ENGELS, Friedrich. (1975). «The Communist Manifesto». Editions of Foreign Languages, Pekin. Chinese Popular Republic.

PROUDHON, Pierre-Joseph. (1975). «What is Property?». Orbis Editions.

MUSSOLINI, Benito. (1934). «Scritti e Discorsi di Benito Mussolini, Edizione Definitiva». Ulrico Hoepli Editore, Milano.

PRIMO DE RIVERA, José Antonio. (1970). «Complete Works». Chronological Edition, Compilation of Agustin del Rio Cisneros. National Delegation of the Female Section of the Movement.

GARRIDO, Jorge. (2005). «National Syndicalism as alternative to capitalism». Text of the conference pronounced by Jorge Garrido San Román in May the 7th in the headquarters of the Spanish Falange of the JONS of Valladolid.